Dấu hiệu nhận biết và cách chăm sóc khi trẻ bị sốt xuất huyết

Bệnh sốt xuất huyết là gì?

Sốt xuất huyết là một bệnh gây ra do cơ thể nhiễm vi rút có tên là: Dengue. Virus lây truyền sang người do vật chủ trung gian là muỗi vằn. Khi người bị muỗi đốt, virus sẽ lây truyền sang người và thâm nhập vào máu. Ngược lại, nếu người bị muỗi đốt đã có sẵn virus Dengue do nhiễm trước đó, virus sẽ truyền sang muỗi. Về cơ bản, virus này sẽ gây ra một số triệu chứng giống như cúm từ nhẹ đến trung bình, nhưng đôi khi nó thậm chí có thể dẫn đến sốt xuất huyết Dengue nặng gây tử vong.

Trẻ em là đối tượng dễ mắc bệnh sốt xuất huyết hơn người lớn, là do trẻ ham chơi, hiếu động thích chơi ở những chỗ tối nên dễ bị muỗi tấn công. Ngoài ra, khi bị muỗi đốt, sức đề kháng của trẻ cũng yếu hơn người lớn nên trẻ dễ bị mắc bệnh hơn.

Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em

Nguyên nhân là do trẻ bị muỗi vằn đốt và truyền virus Dengue. Virus Dengue bao gồm 4 chủng lần lượt là: DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Bệnh nhân nhiễm chủng virus Dengue nào, chỉ có khả năng tạo miễn dịch với chính chủng virus đó mà thôi. Điều này có nghĩa là, người đã từng mắc sốt xuất huyết do virus Dengue vẫn có khả năng mắc virus Dengue chủng mới. Điều này có nghĩa là một người có thể mắc sốt xuất huyết nhiều lần.

Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ

Biểu hiện của sốt xuất huyết ở trẻ em là trẻ đang chơi khỏe mạnh thì đột ngột sốt cao, uống thuốc sốt có bớt nhưng sau đó sốt trở lại. Tuy nhiên trong từng giai đoạn cụ thể, bệnh sốt xuất huyết sẽ có những dấu hiệu đặc trưng nhất định bạn có thể theo dõi các dấu hiệu dưới đây:

Dấu hiệu trẻ bị sốt xuất huyết giai đoạn đầu

Giai đoạn đầu tiên khi bệnh sốt xuất huyết bắt đầu khởi phát, trẻ sẽ gặp hiện tượng trán nóng ran, sốt cao từ 39 đến 40 độ C trong 2 – 5 ngày đầu. Ngoài ra, một số dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ em khác mà bạn cần lưu ý như:

• Sốt cao không thuyên giảm dù được chườm ấm và uống thuốc hạ sốt
• Đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, chán ăn, hắt hơi, sổ mũi
• Xuất huyết dưới da: Chảy máu mũi, phát ban, chảy máu chân răng, nổi phát ban, nổi mẩn trên da.
• Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh trong giai đoạn đầu: Bứt dứt, quấy khóc, khó ngủ hoặc ngủ ly bì, tay chân lạnh, ít bú,…

Dấu hiệu trẻ bị sốt xuất huyết ở gia đoạn nguy hiểm

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời ở giai đoạn đầu của bệnh, sốt xuất huyết có thể khiến trẻ nguy kịch. Từ ngày thứ 3 đến thứ 7 của bệnh được xem là giai đoạn nguy hiểm.

• Trẻ lúc này có thể đã hạ sốt, tuy nhiên bắt đầu có dấu hiệu tăng tính thấm thành mạch gây biểu hiện thoát huyết tương. Các biểu hiện sốc khi thoát huyết tương bao gồm: Bứt rứt, vật vã, lờ đờ, mệt mỏi, da lạnh ẩm, chân tay lạnh,…
• Tụt huyết áp hoặc không đo được huyết áp của trẻ
• Xuất huyết nhiều dưới da hoặc xuất huyết nội tạng: Xuất huyết ở niêm mạc, như chảy máu mũi, chảy máu chân răng,…
• Đau bụng, hay khát nước, chướng bụng,… do thoát huyết tương.
• Một số biểu hiện nghiêm trọng khác của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em như: Sưng đau gan, tràn dịch màng bụng, màng phổi hay mô kẽ, nề mi mắt.

Triệu chứng trẻ bị sốt xuất huyết giai đoạn hồi phục

Sau khi vượt qua giai đoạn nguy hiểm nhờ điều trị kịp thời, đúng cách ở trẻ bị sốt xuất huyết bắt đầu có những dấu hiệu phục hồi. Cơ thể trẻ dần bình phục bạn có thể đối chiếu với những dấu hiệu dưới đây:

• Sức khỏe của trẻ được cải thiện, trẻ lanh lợi hoạt bát hơn,…
• Trẻ đi tiểu nhiều hơn
• Có cảm giác thèm ăn, bú tốt hơn ở trẻ sơ sinh,…
• Huyết áp được cải thiện và ổn định.

Biến chứng sốt xuất huyết thường gặp ở trẻ

Trẻ bị sốt xuất huyết có thể gặp phải những biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng như:

• Thoát huyết tương nặng làm giảm khối lượng tuần hoàn dẫn đến sốc sốt xuất huyết
• Xuất huyết nặng
• Chảy máu cam nặng, xuất huyết trong cơ và phần mềm, xuất huyết đường tiêu hóa và nội tạng. Xuất huyết nặng có thể dẫn đến đông máu rải rác lòng mạch
• Xuất huyết nặng cũng có thể xảy ra ở người bệnh dùng các thuốc như aspirin, ibuprofen để hạ sốt hoặc dùng corticoid, người có tiền sử loét dạ dày, tá tràng hoặc viêm gan mạn
• Suy tạng nặng
• Suy gan cấp, men gan AST, ALT ≥ 1000 U/L
• Suy thận cấp
• Rối loạn tri giác (sốt xuất huyết thể não)
• Viêm cơ tim, suy tim.
• …

Cách chăm sóc trẻ bị sốt xuất huyết tại nhà

Khi nhận thấy triệu chứng trẻ bị sốt xuất huyết, cần lập tức đưa trẻ đến bệnh viện khám và chẩn đoán. Sau đó, phần lớn các trường hợp trẻ em bị sốt xuất huyết thường có thể được điều trị tại nhà (điều trị ngoại trú) và đến tái khám đầy đủ theo lịch hẹn. Cần lưu ý những chỉ dẫn của bác sĩ để quá trình điều trị đạt hiệu quả nhanh nhất, cụ thể như sau:

• Nếu trẻ bị sốt cao trên 38,5 độ C cần được: Uống thuốc hạ sốt paracetamol theo hướng dẫn sử dụng, nới lỏng quần áo, lau người bằng nước ấm để hạ sốt, … Chú ý không được dùng aspirin hay ibuprofen, vì có thể dẫn đến xuất huyết, toan máu
• Cho bé uống nhiều nước: Có thể dùng nước sôi để nguội, oresol (nước điện giải), nước trái cây, nước dừa, cam, chanh,…hoặc cháo loãng pha với muối để bù nước và khoáng.
• Nên cho trẻ bị sốt xuất huyết ăn nhiều bữa trong ngày, chia nhỏ khẩu phần ăn: Chú ý thức ăn của trẻ loãng, dễ tiêu, cân bằng dinh dưỡng, ít dầu mỡ,…. Không nên dùng thực phẩm và nước uống có màu sẫm để tiện theo dõi phân của trẻ và nhận biết các triệu chứng nặng (tránh trường hợp bị nhầm lẫn với xuất huyết tiêu hóa)
• Nên để trẻ nghỉ ngơi tại nhà, hạn chế vận động thời gian trẻ bị sốt xuất huyết.

Một số câu hỏi thường gặp khi chăm sóc trẻ bị sốt xuất huyết

Trẻ bị sốt xuất huyết nên ăn gì?

Trẻ mắc bệnh sốt xuất huyết nên sẽ bị sốt, đau nhức mình mẩy, khó chịu… nên cần lưu ý đến chế độ dinh dưỡng cho trẻ như sau:

• Cần cho trẻ ăn những thức ăn lỏng, chia nhỏ thành nhiều bữa ăn. Chế độ ăn giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa như: Cháo, súp, sữa,…tránh ăn những thực phẩm nhiều dầu mỡ, đậu, lạc,… gây khó tiêu.
• Đối với trẻ sơ sinh bị sốt xuất huyết cần tăng cường cho bú, nên chia nhỏ từng bữa, cho bé bú nhiều lần trong ngày,…
• đối với trẻ lớn hơn cần cho trẻ uống nhiều nước hơn bình thường: Nước điện giải Oresol, nước lọc, nước trái cây, nước cam, nước chanh… nhằm cung cấp thêm Vitamin các nhóm A, B, C để tăng cường hoạt động chuyển hóa cho cơ thể và tăng cường miễn dịch, sức đề kháng cho cơ thể chống lại bệnh tật.

Hạ sốt đúng cách cho trẻ bị sốt xuất huyết

• Khi trẻ sốt trên 38.5 độ C, phụ huynh cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt Paracetamol (liều chỉ định 10 – 15mg/kg). Tiếp tục cho trẻ uống sau 4-6 giờ nếu trẻ vẫn còn sốt.
• Bên cạnh dùng thuốc, kết hợp chườm khăn ấm tại các vị trí như: Trán, nách, bẹn,… Điều này giúp trẻ tránh được tình trạng sốt cao gây co giật vô cùng nguy hiểm. Chú ý tuyệt đối không cạo gió cho trẻ, không trườm lạnh,…
• Nới lỏng quần áo, bỏ bới chăn và cho trẻ mặc quần áo rộng để trẻ thoải mái và giảm nhiệt dễ dàng hơn.

Cách phòng ngừa sốt xuất huyết là gì?

• Sốt xuất huyết là do muỗi vằn truyền bệnh, nên cách phòng bệnh tốt nhất là diệt muỗi, loăng quăng/bọ gậy để phòng chống muỗi đốt.
• Cần loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng. Thả cá vào các dụng cụ chứa nước lớn (bể, giếng, chum, vại…) để diệt loăng quăng/bọ gậy. Thường xuyên thau rửa các dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ (lu, khạp…) hàng tuần.
• Cần thu gom, hủy các vật dụng phế thải trong nhà và xung quanh nhà như chai, lọ, mảnh chai, mảnh lu vỡ, ống bơ, vỏ dừa, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá… dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến.
• Đối với cá nhân, nếu bé ra ngoài sân chơi cần mặc quần áo dài tay.
• Nằm ngủ trong màn/mùng kể cả ban ngày. Có thể dùng bình xịt diệt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện diệt muỗi… Dùng rèm che, màn tẩm hóa chất diệt muỗi.
• Nếu trong gia đình có người mắc sốt xuất huyết cần nằm trong màn, tránh muỗi đốt để tránh lây lan bệnh cho người khác.

Những sai lầm trong chăm sóc trẻ bị sốt xuất huyết

• Không nên cạo gió, cắt lễ vì sẽ làm đau và có thể gây chảy máu, nhiễm trùng cho trẻ.
• Không tự ý cho trẻ uống thuốc không rõ nguồn gốc và không có sự chỉ định của bác sĩ.
• Không cho trẻ uống những loại nước có màu đen hoặc đỏ như Coca, Pepsi, Xá xị… vì có thể gây nhầm lẫn với tình trạng xuất huyết tiêu hóa ở trẻ.
• Không cho trẻ bị sốt xuất huyết truyền dịch tại các phòng khám tư hoặc cơ sở y tế không đủ điều kiện vì đã có không ít trường hợp truyền dịch không đúng làm bệnh trở nặng hơn. Khi có nhu cầu truyền nước để hỗ trợ sức khỏe hồi phục cho trẻ bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ.
• Không dùng hạ sốt bằng Aspirin, Ibuprofen (vì dễ gây xuất huyết nặng)

Lời kết

Trên đây là những chia sẻ về dấu hiệu và cách chăm sóc trẻ bị sốt xuất huyết tại nhà, hy vọng với những chia sẻ này bạn đọc đã có những kinh nghiệm chăm sóc cũng như phòng ngừa và nhận biết các dấu hiệu sớm của bệnh ở trẻ nhỏ. Mọi thông tin chi tiết cũng như nhu cầu đặt mua các thiết bị chăm sóc sức khỏe cho trẻ, bạn đọc vui lòng liên hệ:

Hotline: 19006852

Trang web: Beurer.vn

Fanpage: Facebook.com/beurervietnam